Uluslararası Aile Çiftçiliği Yılı
2014
ULUSLARARASI AİLE ÇİFTÇİLİĞİ YILI
Birleşmiş
Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)'nün önerisi üzerine 2014 yılı,
BM 66. Genel Kurulu'nda resmi olarak onaylanarak, Uluslararası Aile Çiftçiliği
Yılı (AÇY) olarak ilan edilmiştir.
Yılın
temel amacı, açlık ve yoksullukla mücadele ve doğal kaynakların korunması
açısından aile çiftçiliğinin öneminin vurgulanmasıdır. Dünyanın dikkatini
çiftçi ailelerine ve küçük ölçekli çiftçiliğe çekmek, açlığın ve yoksulluğun
ortadan kaldırılması konusunda girişimlerin küçük ölçekten başlaması
gerekliliği ile gıda güvenliği ve beslenmenin sağlanması, geçim kaynaklarının
iyileştirilmesi, doğal kaynak ve çevre yönetimi açısından etkinliğin sağlanması
hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra, küçük aile işletmeciliğinin sürdürülebilirliğinin
ve kırsal kalkınmanın etkin bir parçası olmasının sağlanması amaçlanmaktadır.
Bu
kapsamda, 2014 Uluslararası Aile Çiftçiliği Yılının hedefi, konuyla ilgili
eksiklikleri belirleyerek, daha eşit ve dengeli bir ilerlemeye yönelik çözüm
oluşturmak, aile çiftçiliği ve küçük ölçekli çiftçiliği ulusal gündemlerde
tarım, çevre ve sosyal politikaların merkezine oturtmaktır. Böylece, küçük
ölçekli tarım işletmelerinin karşılaştıkları güçlükler hakkında bölgesel,
ulusal ve küresel düzeyde geniş kapsamlı tartışma ve işbirliği ortamı sağlanmış
olacak, bunun yanında aile çiftçiliğini desteklemek için etkin yöntemler
belirlenecektir. Dünyada, FAO, Hükümetler, Uluslararası Kalkınma Ajansları,
çiftçi örgütleri, BM'in diğer ilgili kuruluşları ve sivil toplum örgütleri,
Uluslararası Aile Çiftçiliği Yılı ile ilgili faaliyetlerin yürütülmesini
kolaylaştırmak üzere görev almaktadır.
AİLE
ÇİFTÇİLİĞİ NEDİR?
Aile
tarafından tarım ile bağlantılı olarak gerçekleştirilen faaliyetlerin tamamı
aile çiftçiliği olarak tanımlanır. Aile çiftçiliği, aile-temelli tüm tarımsal
faaliyetleri kapsar ve kırsal kalkınmanın birçok alanı ile bağlantılıdır. Bir
aile tarafından yönetilen ve gerçekleştirilen, çoğunlukla kadın ve erkekler
dahil, ailesel işgücüne dayalı tarım, ormancılık, balıkçılık, meracılık ve su
ürünlerine yönelik üretim faaliyetlerini kapsamaktadır.
Aile
çiftçiliği hem gelişen, hem de gelişmekte olan ülkelerde gıda üretimi
sektöründe tarımın en etkin birimlerinden biridir. Ulusal düzeyde başarılı bir
aile çiftçiliği;
Tarımsal
ve ekolojik koşullar ve bölgesel özellikler,
Uygulanacak
çevre politikaları,
Pazarlama
olanakları,
Doğal
kaynakların varlığı,
Teknoloji
ve yayım hizmetlerine erişim,
Tarımsal
finansman olanakları,
Demografik,
ekonomik, sosyo-kültürel koşullara erişim gibi birçok faktöre bağlı
bulunmaktadır.
Aile
çiftçiliği, sosyo-ekonomik, çevresel ve kültürel bakımdan ülkeler açısından
stratejik öneme sahiptir. Özellikle aile çiftçiliğinin yoğun olduğu ülkelerde
tarım politikalarının hedef kitlesi sadece aile işletmeleri olabilmektedir. Hem
kalkınmakta olan hem de kalkınmış ülkelerde aile çiftçiliği gıda üretimi
alanında en yaygın olarak görülen yapıyı oluşturmaktadır.
NEDEN AİLE
ÇİFTÇİLİĞİ?
Aile
çiftçileri ve küçük çiftçiler küresel gıda güvenliği açısından önemli bir yere
sahiptir. Aile çiftçiliği;
Geleneksel
gıda ürünlerinin korunmasına yardımcı olan,
Dengeli
beslenme için imkan sağlayan,
Küresel
tarımsal biyoçeşitliliğin korunmasına katkıda bulunan,
Kaynakların
sürdürülebilir şekilde kullanılmasına yardımcı olan bir yapı olarak
ortaya çıkmaktadır.
Bu nedenlerden dolayı, aile çiftçiliği, sosyal politikalarla desteklendiği durumda yerel ekonomilerin canlanması için de bir fırsat olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu nedenlerden dolayı, aile çiftçiliği, sosyal politikalarla desteklendiği durumda yerel ekonomilerin canlanması için de bir fırsat olarak ortaya çıkmaktadır.
AİLE
ÇİFTÇİLİĞİ YILININ 4 TEMEL HEDEFİ
Sürdürülebilir
aile çiftçiliğine olanak sağlayan politikaların geliştirilmesine destek
sağlama,
Bilgi,
iletişim ve kamu bilincini artırma,
Aile
çiftçiliğinin ihtiyaçlarının, potansiyelinin ve sınırlarının daha iyi
anlaşılmasını sağlama ve teknik destek,
Sürdürülebilirlik
için sinerji oluşturma.
AİLE
ÇİFTÇİLİĞİNİN TEMEL SORUNLARI
Kaynak ve
hammadde temini
Nüfusun
yaşlanması ve çocukların arazileri terk etmesi
Eğitim ve
finansman hizmetlerinin eksikliği ve erişim güçlükleri
Fiyat
oluşum süreçlerine az ya da hiç katılamamadır.
ULUSLARARASI
AİLE ÇİFTÇİLİĞİ YILI KÜRESEL FAALİYET EKSENİ
Ulusal
süreçlerde ve anlaşmalar çerçevesinde ilgili paydaşlar ile işbirliği halinde
yürütülecek Uluslararası Aile Çiftçiliği Yılı, 3 küresel faaliyet üzerine
odaklanmıştır:
Politika
kararı oluşturma sürecinde diyaloğu teşvik etme: Uluslararası Aile Çiftçiliği
Yılı mesajlarının politika oluşturma süreçlerinde etkili olması için, ilgili
paydaşlarla diyalog ve işbirliği geliştirilmelidir. Kamu ve özel sektör
örgütleri, bu faaliyet ekseni ile aile çiftçiliği, küçük ölçekli çiftçilik ve
balıkçılık konularını ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde tartışmak üzere bir
araya geleceklerdir.
Alınan
derslerin tanımlanması, dokümantasyonu, paylaşılması ve aile çiftçiliği
hakkındaki bilgilerden yararlanmak için mevcut politikalara ilişkin ulusal
ve/veya diğer seviyelerdeki başarılı deneyimlerden faydalanma: Dünya
üzerindeki tüm aile çiftçilerininUluslararası Aile Çiftçiliği Yılına ayrılmış
bir web sitesi (www.fao.org/family-farming-2014) üzerinden hikayelerini
ve sorunlarını paylaşması ve bu suretle sürece dâhil edilmesi sağlanacaktır.
İletişim
ve destek programı: Çiftçilere, çiftçi örgütlerine, karar alıcılara,
finans kuruluşlarına, medya ve halka ulaşmak amacıyla, paydaş kuruluşlar ile
birlikte güçlü ve etkin bir destek kampanyası gerçekleştirilecektir. Ayrıca,
medyası işbirliği halinde önceden tasarlanmamış, anlık faaliyetler de
gerçekleştirilebilecektir.
ULUSLARARASI
AİLE ÇİFTÇİLİĞİ YILI YAPISI VE ORTAKLIKLARI
Uluslararası
Aile Çiftçiliği Yılı Eylem Planı'nın hazırlanması ve gerçekleştirilmesi, yeni
stratejik ve yenilikçi ortaklıkların oluşturulması ve mevcut ortaklıkların
derinleştirilmesi açısından, geniş ölçekli bir paydaş grubunun katılımı
başarıyı artıracaktır.
ULUSLARARASI
AİLE ÇİFTÇİLİĞİ YILI BAŞLICA TARTIŞMA MEKANİZMALARI
Uluslararası
Yönlendirme Komitesi: FAO Üyeleri, uluslararası kuruluşlar, sivil toplum
örgütleri, çiftçi ve özel sektör örgütleri-tavsiye ve destek sağlama.
FAO-AÇY
Görev Gücü: Yılın gelişimi açısından destek sağlama
Sivil
Toplum ve Çiftçi Örgütü Ağı: Tartışmalarda aktif olarak bulunma
ULUSLARARASI
AİLE ÇİFTÇİLİĞİ YILI MASTER PLANI
Uluslararası
Aile Çiftçiliği Yılının vizyonu ve hedeflerinin ana hatlarını vermek üzere, bir
Master Planı oluşturulmuştur. Bu belgede temel olarak şu 3 soruya cevap
aranmaktadır:
Aile
Çiftçiliği nedir?
Aile
Çiftçiliği neden önemlidir?
Uluslararası
Aile Çiftçiliği Yılı, aile çiftçiliğini ve küçük ölçekli çiftçiliği nasıl
korur, destekler ve güçlendirir?
Söz konusu
belgede aynı zamanda, Uluslararası Aile Çiftçiliği Yılının 4 temel hedefi ve 3
küresel faaliyet ekseni hakkında detaylı bilgiler bulunmaktadır. (www.fao.org/family-farming-2014/about/objectives-lines-of-action)
TÜRKİYE'DE
AİLE ÇİFTÇİLİĞİ
Türkiye'de
istihdamın yapısı incelendiğinde tarım sektörünün her zaman önemli olduğu
görülmektedir. Bakanlığımız Çiftçi Kayıt Sistemi 2012 verilerine göre
Türkiye'de geçimini çiftçilikle kazanan 2.214.390 çiftçi vardır.
Türkiye'de
kırsal nüfusun payı ve istihdamda tarım sektörünün payı zaman içerisinde
azalmakla beraber önemini muhafaza etmektedir. 1990 yılında Türkiye'de istihdam
edilenlerin %46'sı tarım sektöründe çalışırken, günümüzde yaklaşık %24'ü
tarım sektöründe çalışmaktadır. İstihdamda tarım sektörünün payı son 20 yılda
yaklaşık %50 azalmasına rağmen, hala çalışan 4 kişiden biri tarım sektöründe
istihdam edilmektedir.
Bu
noktada, Bakanlık olarak istihdama katma değer sağlayacak organik tarım, iyi
tarım uygulamaları, hayvancılık ve kırsal turizmin teşvik edilmesi ve aile
çiftçiliğinin iyileştirilmesi, modern tarım uygulamaları gibi konularda
çalışmaların düzenlenmesine önem ve destek verilmektedir.
Bakanlığımız
çalışmaları kapsamında yürütülen birçok projede çalışmalar halihazırda aile
çiftçiliğini teşvik etmek ve küçük ölçekli tarım işletmelerini desteklemek,
geliştirmek amacıyla yapılmaktadır. Köylerde görevlendirilen Tarım
Danışmanlarının teknik bilgilerini eğitimler yoluyla çiftçilere aktarması bu
projelerin en önemli safhalarından birini oluşturmaktadır. Örneğin 2013 yılının
sonunda biten ve iki sene süren "Türkiye'de Sebze, Meyve ve Bağlarda
Entegre Mücadele ve Entegre Ürün Yönetiminin Yaygınlaştırması" projesi
mevcut tarımsal mücadele yöntemlerini Türkiye'nin 7 iline, 4000 yetiştiriciye
ulaştırmayı başarmıştır. Eğitimlerde; bitkisel ürünlerin sağlıklı olması,
üretimin çevre dostu sürdürülebilir yöntemlerle yapılması çiftçilere
anlatılmış, tarımsal uygulamalara belirtilen ilkeler doğrultusunda
standardizasyon getirilmesi amaçlanmıştır.